بیماری بلاست برنج یکی از اصلی‌ترین عوامل بیماری در برنج است که در تمامی نواحی کشت برنج جهان، به ویژه در استان‌های گیلان و مازندران، خسارات جدی به ارقام برنج حساس وارد می‌کند. این بیماری با توانایی بالایی برای سازگاری با شرایط محیطی مختلف، اپیدمی‌های وسیعی را به وجود می‌آورد و سبب آسیب جدی به مزارع می‌شود.
بیماری بلاست در برنج چیست؟
بیماری بلاست یکی از اهم ترین بیماری‌های قارچی در مزارع برنج است که به خصوص در ارقام محلی مانند طارم و ارقام کمتر مقاوم، خسارات جدی را به برنجکاران وارد می‌کند.
علائم بیماری بلاست برنج
علائم ابتلا به بیماری بلاست برنج بیشتر در بخش‌های هوایی نبات مانند برگ‌ها، بندهای ساقه، یقه برگ پرچم و خوشه قابل مشاهده است.
برگ‌ها: لکه‌های دوکی شکل با مرکز خاکستری مایل به سفید (کاهی رنگ) و حاشیه قهوه‌ای تا قهوه‌ای مایل به قرمز را نشان می‌دهند.
بسته به حساسیت رقم برنج، شرایط محیطی و سن لکه‌ها، شکل و رنگ آن‌ها متفاوت است.
در ارقام حساس و در شرایط محیطی مناسب، لکه‌ها ممکن است بزرگ شده و به یکدیگر پیوسته، سطح وسیعی از برگ را پوشانده و خسارت بیشتری به گیاه وارد کنند.
خوشه: بیشترین خسارت این بیماری زمانی رخ می‌دهد که گردن خوشه یا خود خوشه آلوده شود. اگر آلودگی در زمان مناسب اتفاق بیافتد، ممکن است دانه‌ها در خوشه تشکیل نشوند یا دانه‌های تولید شده کوچک و ضعیف باشند.
فرایند گسترش بیماری بلاست برنج
در طول فصل رشد گیاه، بیماری بلاست برنج اغلب توسط کنیدی‌های غیر جنسی و غیر متحرک قارچ با استفاده از باد منتشر می‌شود.
این کنیدی‌ها پس از استقرار بر روی برگ‌ها یا دم خوشه، با وجود رطوبت بالا فعال شده و وارد بافت میزبان می‌شوند.
معمولاً چهار تا پنج روز پس از نفوذ، لکه‌های بیماری روی گیاه ظاهر می‌شوند.
شرایط محیطی موثر برای ایجاد و گسترش این بیماری عبارتند از:
دمای مؤثر بین 25 تا 28 درجه سانتی‌گراد.
رطوبت نسبی بالای 90 درصد.
میزان بارش مناسب، ابری بودن هوا و وجود شبنم بر روی برگ‌ها که باعث حساسیت بیشتر میزبان به بیماری می‌شود.
این شرایط، اگر پایدار باشند، می‌توانند چرخه بیماری را چندین بار تکرار کنند.
نشانه‌ها و اثرات بیماری بلاست در برنج
نشانه های این بیماری شامل موارد زیر می باشد:
نشانه‌های بیماری بلاست برگ ممکن است متغیر باشند، که بسته به شرایط محیطی، سن گیاه و مقاومت میزبان، تفاوت‌های زیادی دارند.
در نژادهای حساس، زخم‌ها در ابتدا با رنگ سبز به خاکستری آلوده و آبسوخته با حاشیه سبز تیره به شکل دوکی ظاهر می‌شوند که سریعاً گسترش می‌یابند و به طول چندین سانتیمتر می‌رسند.
در نژادهای حساس دیگر، زخم‌ها به رنگ روشن و برنزه با حاشیه نکروتیک ظاهر می‌شوند، در حالی که در نژادهای مقاوم، زخم‌ها معمولاً کوچک (1 تا 2 میلیمتر) و به رنگ قهوه‌ای تا قهوه‌ای تیره هستند.
نشانه‌های بیماری بلاست در یقه شامل یک ناحیه نکروزه در اتصال برگ‌ها به غلاف ساقه است. آلودگی در این منطقه می‌تواند باعث از بین رفتن برگ‌ها شود و به طول چند میلیمتر نیز روی غلاف توسعه پیدا کند.
قارچ عامل بیماری می‌تواند در زخم‌های این ناحیه اسپور تولید کند.
دم خوشه به بخشی از ساقه گیاه برنج اطلاق می‌شود که خوشه و بذرها را پوشش می‌دهد. آلودگی در این بخش باعث وضعیتی می‌شود که به آلودگی دم خوشه یا بلاست دم خوشه معروف است.
آلودگی دم خوشه می‌تواند بسیار مخرب باشد و منجر به تشکیل دانه‌های کوچک و پوک، یا حتی پوسیدگی کامل خوشه، گردد.
قارچ عامل بیماری بلاست می‌تواند هنگام تشکیل دانه‌ها نیز خوشه‌ها را آلوده کند.
قارچ عامل بلاست اغلب از پایه بذرها جدا می‌شود و زمانی که این پایه‌ها آلوده می‌شوند، باعث می‌شود که بذرها تشکیل نگیرند.
آلودگی بر روی بذرها منجر به ایجاد نقاط و لکه‌های قهوه‌ای می‌شود و اغلب زخم‌های الماسی شکل روی برگ‌ها تشکیل می‌شوند.
این توضیحات درباره نشانه‌ها و اثرات بیماری بلاست بر روی گیاه برنج است.
مهم ترین روش های کنترل بلاست برنج
برای کنترل بیماری بلاست برنج، می‌توانید از راهکارهای زیر استفاده کنید:
انتخاب ارقام مقاوم یا تحمل‌کننده به بیماری.
تقسیم مصرف کودهای ازت به دو یا سه نوبت به جای یک نوبت بزرگ.
رعایت فاصله کاشت به گونه‌ای که جریان هوا به راحتی بین گیاهان جریان داشته و نور خورشید به سرعت رطوبت روی برگ‌ها را خشک کند.
بهینه‌سازی مدیریت آبیاری و اجتناب از تنش‌های آبی.
حذف بقایای گیاهی و تمیز نگه داشتن مزرعه.
ضدعفونی بذور برای کاهش احتمال حمله اسپورها.
تنظیم زمان کاشت به گونه‌ای که با روند رطوبتی مطلوب برای رشد بیماری هماهنگ باشد.
استفاده از روش‌های شیمیایی، به عنوان راهکار آخرین حد، با مشاهده علائم بیماری در مزرعه. می‌توان از محصولاتی مانند تری‌سیکلازول (500 گرم در هکتار)، ترکیب (تیوفانات متیل 500 گرم در هکتار + تری‌سیکلازول 500 گرم در هکتار)، یا ادیفنفوس (یک لیتر در هکتار) استفاده نمود.
این راهکارها به شما کمک می‌کنند تا بهترین عملکرد مزرعه را حفظ کرده و بیماری بلاست برنج را کنترل نمایید.
سخن پایانی
در این مقاله به روش های کنترل بیماری بلاست برنج پرداخته شد، که بیان می‌کند که در فصل رشد، این بیماری توسط کنیدی‌های قارچی انتقال می‌یابد و شرایط محیطی نظیر دما و رطوبت بالا برای گسترش آن حیاتی است.
برای پیشگیری، استفاده از ارقام مقاوم، مدیریت کاشت و استفاده از روش‌های شیمیایی مطالبه می‌شود.
همچنین، با افتخار باید اشاره کنیم که فروشگاه حاج یوسف، یکی از بهترین مراکز فروش برنج است. این فروشگاه برنج‌های با کیفیت بالا و معتبر را از مزارع مازندران تامین می‌کند، که شهرت خود را به عنوان یکی از مراکز معتبر در زمینه فروش برنج درآورده است.